Herziening F-gassenverordening

Dit jaar staat in het teken van de F-gassenverordening. De eerste versie van deze Europese wet, met als doel het zo klein mogelijk houden van klimaatverandering als gevolg van F-gasuitstoot, werd van kracht in 2010. Na een herziening in 2013-2014 wordt de wet nu opnieuw herzien. De nieuwe verordening gaat op 11 maart 2024 van kracht in alle EU-lidstaten. Nu dat de volledige tekst van de nieuwe verordening bekend is, is NVKL bezig de relevante documenten voor de leden te updaten, houd daarvoor onze nieuwsbrief en deze pagina in de gaten.

Wat verandert er met de nieuwe verordening voor de installateur?

Wat verandert er met de nieuwe verordening voor de installateur?

Lekcontroles & logboek

    • Voor installaties of apparaten gevuld met HFO’s (zoals R1234yf) geldt nu, net als voor HFK’s (zoals R410A of R32) ook een verplichte periodieke lekcontrole, boven een bepaalde inhoud. Bij HFO’s is dit niet vanaf 5 ton CO2-equivalent, zoals bij HFK’s, maar vanaf 1 kg. Zie de tabel hieronder.
Vulling HFK Vulling HFO Hoe vaak lekcontrole?
< 5 ton CO2 eq. < 1 kg Geen verplichte lekcontrole
5 – 50 ton CO2  eq. 1 kg – 10 kg 1 keer per 12 maanden
50 – 500 ton CO2  eq. 10 kg – 100 kg 1 keer per 6 maanden
500 ton CO2  eq. en meer 100 kg en meer 1 keer per 3 maanden
[Let op: Bij een installatie met een vulling van meer dan 100 kg HFO’s of 500 ton CO2 – eq. aan HFK’s, is een lekdetectiesysteem verplicht. Als zo’n systeem aanwezig is, dan wordt de periode tussen lekcontroles twee keer zo lang. Dus in de praktijk worden installaties boven deze vulling elke 6 maanden gecontroleerd, niet elke 3 maanden.]
  • Als de HFO-installatie of -apparaat een periodieke lekcontroleplicht heeft, dan moet er ook een logboek aanwezig zijn.
  • Daarnaast is er de verplichte lekcontrole na een reparatie. Deze moet gedaan worden ten minste 24 uur na de reparatie en binnen 1 maand.

Wat verandert er met de nieuwe verordening voor de installateur?

Bijvullen installatie

    • Koelapparatuur:
      • Bijvullen van koudemiddel bij onderhoud of service aan koelapparatuur mag alleen als het GWP van het F-gas lager is dan 2500. Tot 1 jan 2025 geldt dit voor systemen met een inhoud van 40 ton CO2 en meer. Vanaf 1 jan 2025 geldt het voor onderhoud of service aan alle koelapparatuur, óók onder 40 ton CO2 eq.
      • Tot 1 jan 2030 is er een uitzondering voor gerecycled/geregenereerd koudemiddel met een GWP boven 2500, daarna mogen deze koudemiddelen helemaal niet meer gebruikt worden voor koelapparatuur.
      • Het gaat onder meer om R404 en R507.
    • Klimaatregelingsapparatuur en warmtepompen:
      • Vanaf 1 jan 2026 mag bijvullen van klimaatregelingsapparatuur en warmtepompen alleen als het GWP van het F-gas lager is dan 2500.
      • Tot 1 jan 2032 is er een uitzondering voor gerecycled/geregenereerd koudemiddel met een GWP boven 2500, daarna mogen deze koudemiddelen helemaal niet meer gebruikt worden voor deze apparatuur.

Certificering

      • Het blijft verplicht om gecertificeerd te zijn voor het werken met F-gassen. Dit geldt voor de monteurs (persoonscertificering) en de bedrijven waarvoor ze werken (bedrijfscertificering).
      • Er komt ook verplichte certificering voor het werken met alternatieven voor F-gassen, wat in de praktijk neerkomt op koolwaterstoffen (bijv. R290 en R600a), CO2 en ammoniak.
      • Hiervoor wordt nu nog aanvullende wetgeving gemaakt door de Europese Commissie. NVKL houd je op de hoogte van de voortgang hiervan.

Bewijs van certificering bij gunnen opdracht

      • Als bedrijf A – bijv. een installateur – een ander bedrijf B een opdracht gunt waarvoor F-gascertificering verplicht is, dan moet bedrijf A eerst controleren dat bedrijf B inderdaad de relevante certificering in huis heeft.

Productverboden

      • De productverboden stellen een datum waarna een product niet meer nieuw mag worden geïnstalleerd. Deze zijn aangescherpt, en voor sommige producten geldt dat ze na een bepaalde datum helemaal geen F-gassen meer mogen bevatten. Een overzicht vind je in bijlage IV van de F-gassenverordening en in onze NVKL F-gasflyer.
      • Een aantal voorbeelden:
        • Vanaf 1 jan 2025 mogen nieuw geïnstalleerde single-splits met een inhoud van minder dan 3 kg alleen nog F-gas bevatten met een GWP van minder dan 750.
        • Vanaf 1 jan 2035 mogen alle nieuw geïnstalleerde splits met een vermogen van 12 kW of lager geen F-gassen meer bevatten.
        • Vanaf 1 jan 2027 mogen alle nieuw geïnstalleerde lucht/water splits met een vermogen van 12 kW of lager alleen nog F-gas bevatten met een GWP van minder dan 150.
        • Vanaf 1 jan 2027 mogen nieuw geïnstalleerde chillers met een vermogen van 12 kW of lager alleen nog F-gas bevatten met een GWP van minder dan 150.

Wat verandert er met de nieuwe verordening voor de installateur?

Certificering

      • Het blijft verplicht om gecertificeerd te zijn voor het werken met F-gassen. Dit geldt voor de monteurs (persoonscertificering) en de bedrijven waarvoor ze werken (bedrijfscertificering).
      • Er komt ook verplichte certificering voor het werken met alternatieven voor F-gassen, wat in de praktijk neerkomt op koolwaterstoffen (bijv. R290 en R600a), CO2 en ammoniak.
      • Hiervoor wordt nu nog aanvullende wetgeving gemaakt door de Europese Commissie. NVKL houd je op de hoogte van de voortgang hiervan.

Wat verandert er met de nieuwe verordening voor de installateur?

Bewijs van certificering bij gunnen opdracht

      • Als bedrijf A – bijv. een installateur – een ander bedrijf B een opdracht gunt waarvoor F-gascertificering verplicht is, dan moet bedrijf A eerst controleren dat bedrijf B inderdaad de relevante certificering in huis heeft.

Productverboden

      • De productverboden stellen een datum waarna een product niet meer nieuw mag worden geïnstalleerd. Deze zijn aangescherpt, en voor sommige producten geldt dat ze na een bepaalde datum helemaal geen F-gassen meer mogen bevatten. Een overzicht vind je in bijlage IV van de F-gassenverordening en in onze NVKL F-gasflyer.
      • Een aantal voorbeelden:
        • Vanaf 1 jan 2025 mogen nieuw geïnstalleerde single-splits met een inhoud van minder dan 3 kg alleen nog F-gas bevatten met een GWP van minder dan 750.
        • Vanaf 1 jan 2035 mogen alle nieuw geïnstalleerde splits met een vermogen van 12 kW of lager geen F-gassen meer bevatten.
        • Vanaf 1 jan 2027 mogen alle nieuw geïnstalleerde lucht/water splits met een vermogen van 12 kW of lager alleen nog F-gas bevatten met een GWP van minder dan 150.
        • Vanaf 1 jan 2027 mogen nieuw geïnstalleerde chillers met een vermogen van 12 kW of lager alleen nog F-gas bevatten met een GWP van minder dan 150.

Wat verandert er met de nieuwe verordening voor de installateur?

Productverboden

      • De productverboden stellen een datum waarna een product niet meer nieuw mag worden geïnstalleerd. Deze zijn aangescherpt, en voor sommige producten geldt dat ze na een bepaalde datum helemaal geen F-gassen meer mogen bevatten. Een overzicht vind je in bijlage IV van de F-gassenverordening en in onze NVKL F-gasflyer.
      • Een aantal voorbeelden:
        • Vanaf 1 jan 2025 mogen nieuw geïnstalleerde single-splits met een inhoud van minder dan 3 kg alleen nog F-gas bevatten met een GWP van minder dan 750.
        • Vanaf 1 jan 2035 mogen alle nieuw geïnstalleerde splits met een vermogen van 12 kW of lager geen F-gassen meer bevatten.
        • Vanaf 1 jan 2027 mogen alle nieuw geïnstalleerde lucht/water splits met een vermogen van 12 kW of lager alleen nog F-gas bevatten met een GWP van minder dan 150.
        • Vanaf 1 jan 2027 mogen nieuw geïnstalleerde chillers met een vermogen van 12 kW of lager alleen nog F-gas bevatten met een GWP van minder dan 150.
Naar de veelgestelde vragen

Hoe kan ik voldoen aan de F-gassenverordening?

Op deze pagina zijn de ‘hand-outs’ van de F-gassenverordening en bijbehorende uitvoeringsbesluiten en -verordeningen te downloaden. Aanvullend op de F-gassenverordening zijn het besluit en regeling ‘gefluoreerde broeikasgassen en ozonlaagafbrekende stoffen’ door het ministerie van Infrastructuur en Milieu gepubliceerd. Zij geven uitvoering aan artikel 10 van de F-gassenverordening en betreffen de certificering voor het werken met H(C)FK’s. Uitgebreide informatie over de wetgeving leest je in de NVKL-factsheets.

Wat is BRL100?

De BRL100 is sinds 1 december 2015 de maatlat waarlangs installatiebedrijven worden gelegd voor de F-gassenbedrijfscertificering. In 2019 zijn een aantal wijzigingen doorgevoerd in de BRL100 en verwerkt in een nieuwe versie. BRL100 2.0. is vanaf 1 januari 2020 van kracht.

Deze wijzigingen betreffen het doel van de BRL, de verklaring van conformiteit door certificeringsinstellingen, de eisen aan het personeel van certificeringsinstellingen, het kwaliteitsmanagement, het toevoegen van voorbeelden van werkinstructies en verduidelijking van de certificeringsprocedure met een onderscheid tussen audit en inspectie.

Om eenvoudig aan de eisen van de BRL100 te voldoen, heeft NVKL een aantal tools ontwikkeld waaronder het BRL100 Handboek. De documenten zijn te downloaden in onze toolbox (let op: alleen voor leden).

Alles over PFAS

PFAS-materialen worden al decennialang ontwikkeld en gebruikt vanwege hun nuttige materiaaleigenschappen – ze zijn bijvoorbeeld vet- en waterafstotend en reageren amper met andere stoffen. Deze nuttige chemische eigenschappen komen door de aanwezigheid van een -CF2 (1 koolstofatoom en 2 fluoratomen) of -CF3 (1 koolstofatoom en 3 fluoratomen) groep in het molecuul. Dat betekent dat de meeste HFK’s en HFO’s ook in de PFAS-groep vallen.

Begin 2023 publiceerde het Europees agentschap voor chemicaliën (ECHA), op initiatief van Nederland, Duitsland, Noorwegen, Denemarken en Zweden, een voorstel voor een verbod op de productie, verkoop en het gebruik van PFAS (poly- en perfluoralkyl-stoffen). Dit wordt ook wel een ‘restrictievoorstel’ genoemd.

Meer weten?

Wil je meer weten over alle ontwikkelingen rondom PFAS en wat dit voor jou kan betekenen? Bekijk hier al onze PFAS-gerelateerde nieuwsberichten. Of download de handige factsheet.

Download de PFAS Factsheet

Stand van zaken

Als er één ding zeker is, is het dat de aandacht voor klimaatwetgeving – wat deze verordening natuurlijk is – nu nog veel groter is dan in 2014. Deze evaluatie van de Europese Commissie heeft laten zien dat er een grote daling (47%) was in de vraag naar HFK’s, als je naar de CO2-equivalenten kijkt. Een reden daarvoor is de daling van de gemiddelde GWP’s van de gebruikte F-gassen. Neem bijvoorbeeld de verschuiving van het gebruik van R410A (GWP: 2088) naar R32 (GWP: 675). Ook zijn de emissies van F-gassen specifiek in de koelsector met ca. 60% afgenomen. Het hergebruik van F-gassen is toegenomen. Omdat het aanbod afneemt en de prijzen stijgen, wordt het steeds aantrekkelijker om F-gassen te recyclen en opnieuw te gebruiken. Dit zal in de toekomst verder toenemen, aangezien de quota afnemen.

Voorstel Europese Commissie

Begin april vorig jaar publiceerde de Europese Commissie het langverwachte voorstel. Zoals verwacht stelden ze voor om een aantal bepalingen flink aan te scherpen. Neem bijvoorbeeld de terugfasering van de F-gasquota. Als je het in CO2-equivalenten bekijkt, is er in 2030 nog maar een kwart van de quota over, vergeleken met wat er in de huidige verordening staat. De terugfasering wordt in het voorstel doorgetrokken tot 2050. De verplichtingen zoals certificering, periodieke lekcontrole, bijhouden van logboek, gaan ook gelden voor HFO’s. De productverboden, die al in de huidige verordening staan, worden uitgebreid. Dat betekent dat er bij sommige toepassingen sneller naar koudemiddelen met een nog lager GWP – in veel gevallen 150 – wordt overgegaan. Ook staat er in het voorstel van de Commissie dat er een certificering komt – voor ondernemingen en personen – voor alternatieven voor F-gassen, wat in de praktijk neerkomt op natuurlijke koudemiddelen. Dat is om redenen van veiligheid en niet klimaat. Omdat het gebruik van F-gassen afneemt, neemt het gebruik van natuurlijke koudemiddelen toe: denk aan het toenemende gebruik van propaan in warmtepompen in de gebouwde omgeving. Het is belangrijk dat installateurs en monteurs goed op de hoogte zijn van de risico’s met het werken met deze koudemiddelen.

Het voorstel van de Europese Commissie van april vorig jaar is de basis van het voorstel van het Europees Parlement (30 maart jl.) en dat van de Raad van Ministers (5 april jl.). Het Parlement gaat, zoals was verwacht, in zijn voorstel een stap verder dan de Commissie. Voorbeelden zijn een volledige uitfasering van F-gassen in 2050, en binnen 3 tot 5 jaar een verbod op F-gassen voor de meeste koel- en klimaattoepassingen. Het voorstel van de Raad van Ministers zit in de meeste opzichten dichtbij het oorspronkelijke voorstel van de Europese Commissie. De infographic beeldt dit proces uit.

Trialoog

Sinds eind april zijn de drie betrokken partijen – Europese Commissie, Europees Parlement en Raad van Ministers – in onderhandeling over wat er in de uiteindelijke tekst komt te staan. Omdat Zweden momenteel voorzitter is van de Raad van Ministers, trekken zij namens de Raad de onderhandelingen. Aan de kant van het Parlement is dat onze landgenoot en Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks), die door het Parlement is aangewezen als onderhandelaar (of ‘rapporteur’) op dit dossier. Dat was hij bij de totstandkoming van de nu nog geldende versie uit 2014 ook.

De derde trialoogvergadering op 19 juli 2023 over de herziening van de F-gassenverordening (517/2014) in Brussel heeft geen akkoord mogen opleveren. Omstreeks 23.30 uur, tweette Bas Eickhout, rapporteur van de EU-milieucommissie, die de onderhandelingen voert namens het Europese Parlement: “Helaas geen akkoord vanavond over de herziening van de F-gasverordening. We hebben het geprobeerd en ook de Raad van Ministers die de onderhandelingen voert namens lidstaten heeft alles gegeven. Het was alleen niet genoeg om tot een definitief akkoord te komen. Na het zomerreces gaan we het opnieuw proberen.”

Bekijk de Infographic

Op 5 oktober hebben de onderhandelaars van het Europees Parlement, de Raad van Ministers en de Europese Commissie een akkoord bereikt over de tekst van de nieuwe F-gassenverordening. Let op: het is nog geen officiële wetstekst, op detailniveau kunnen er nog zaken veranderen. Hieronder heeft NVKL de belangrijkste punten samengevat.

F-gasquota

Er zal een flink snellere afschaling gaan plaatsvinden dan het huidige schema. Vanaf 2050 mogen er helemaal geen F-gassen meer worden geproduceerd of geïmporteerd in de EU (zie grafiek): het quotum is vanaf dan nul. In 2040 wordt opnieuw bekeken in hoeverre F-gassen nog nodig zijn in de sectoren waarin ze dan nog worden gebruikt. Kosten toegekende F-gasquota (voor F-gasproducenten en importeurs van F-gassen van buiten de EU): 3 euro per ton CO2-equivalent, dit wordt geïndexeerd aan de hand van inflatie.

Productverboden

De toegestane GWP’s van koudemiddelen in apparaten en installaties die nieuw op de markt worden gebracht, worden snel lager. De productverboden per 1 jan van het aangegeven jaar, zijn:

  • Stekkerklare airco en warmtepomp (incl. monoblock)
    – 2027: ≤ 50 kW: max GWP 150
    – 2030: > 50 kW: max GWP 150
    – 2032: ≤ 12 kW: F-gassen verboden
  • Split airco en warmtepomp
    Klein:
    – 2025: Single split < 3 kg (uit annex I): max GWP 750
    – 2027: Split lucht/water ≤ 12 kW: max GWP 150
    – 2029: Split lucht/lucht ≤ 12 kW: max GWP 150
    – 2035: Alle splits ≤ 12 kW: F-gassen verboden
    Groot:
    – 2029: Alle splits > 12 kW: max GWP 750
    – 2033 Alle splits > 12 kW: max GWP 150
  • Stationaire koeling:
    – 2025: Koelkasten en diepvriezers voor commercieel gebruik: max GWP 150 (ook HFO’s) ; Alle stekkerklare koelapparatuur, behalve chillers: max GWP 150 ; Koelapparatuur met F-gassen (HFO’s) met GWP > 2500 (behalve om onder -50 graden Celcius te koelen)
    – 2026: Koelkasten en vriezers voor huishoudelijk gebruik: F-gassen verboden
    – 2030: Koelapparatuur, behalve chillers: max GWP 150
  • Chillers:
    – 2027: Chillers ≤ 12 kW: max GWP 150
    – 2032: Chillers ≤ 12 kW: F-gassen verboden
    – 2027: Chillers > 12 kW: max GWP 750
  • Gebruik F-gassen bij onderhoud/service:
    – 2025: Alle koelapparatuur (onafhankelijk van inhoud): max GWP 2500; uitzondering tot 2030 voor geregenereerd/gerecycled koudemiddel.
    – 2032: Alle koelapparatuur: max GWP 750 (geldt niet voor chillers); uitzondering voor geregenereerd/gerecycled koudemiddel.
    – 2026: Airco- en warmtepompapparatuur: max GWP 2500; uitzondering tot 2032 voor geregenereerd/gerecycled koudemiddel.
    – Lekcontrole na reparatie: na 24 uur lekcontrole – dus niet op dezelfde dag als de reparatie – en binnen 1 maand. Bij mobiele apparatuur (bijv. vrachtwagens, schepen) mag de lekcontrole wel direct na reparatie.

Certificering

De certificering voor het werken met F-gassen blijft in de nieuwe F-gassenverordening verplicht. Wat nu verandert is dat men volgens de nieuwe verordening ook gecertificeerd moet zijn voor het werken met HFO’s en natuurlijke koudemiddelen (koolwaterstoffen, CO2, ammoniak), onafhankelijk van de hoeveelheid koudemiddel. Details over precieze ingangsdatum worden pas binnenkort bekend, wanneer bekend is wat de datum is waarop de nieuwe verordening in werking treedt.

Hercertificering

Anders dan in de huidige verordening, komt er met de nieuwe verordening een verplichting dat personen elke zeven jaar gehercertificeerd moet worden. Hoe zo’n hercertificering er precies uit komt te zien, is nog niet duidelijk. Voordat de nieuwe verordening ingaat, moet de tekst nog formeel worden goedgekeurd door het Europees Parlement en aansluitend door de Raad van Ministers. Daarna wordt de tekst gepubliceerd in het publicatieblad van de EU (vergelijkbaar met de Staatscourant in Nederland). Wanneer er aanvullende informatie openbaar wordt gemaakt, wordt dit zo snel mogelijk gedeeld vanuit NVKL.

Bekijk de flyer

Meer informatie

Meer weten over de ontwikkelingen rondom de F-gassen herziening? Bekijk de video of lees de updates hiernaast

F-gassen nieuws

Bekijk de publicaties rondom de herziening.

Lees hier het laatste nieuws

Audits & Certificering

Neem een kijkje in de wereld van audits en certificering! NVKL sprak met auditors Peter Voogt van DEKRA en Tonny Veldhuis van Energie Consult Holland onder andere over de NVKL- en F-gassenaudit, waar ze in hun werk tegenaan lopen en hoe de herziening van de F-gassenverordening van invloed is op de audits.

Lees hier de interviews

Hand-outs

Downloadoverzicht
Naar alle downloads over F-gassen

Video's

Informatie
Bekijk de informatievideo’s over F-gassen hier

FAQ

Veelgestelde vragen
Naar de veelgestelde vragen over de F-gassenverordening